จากคำถามที่ เลอ (รุ่นน้องที่คณะวิทย์) ถามเอาไว้ใน space ว่า "นิทานคืออะไร" อ่านแล้วมันโดนใจจุดประกายความคิดเล็กๆจนเป็นที่มาของเนื้อหาของ entry นี้
คำถามที่เลอถามไว้ก้ประมาณว่า
อยากถามทุกท่านว่านิทานคืออะไร….
จากพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน ฉบับ พ.ศ. 2542 ได้กล่าวไว้ว่า
"นิทาน น. เรื่องที่เล่ากันมา เช่น นิทานชาดก นิทานอีสป; เหตุ เช่น โรคนิทาน; เรื่องเดิม เช่นวัตถุนิทาน. (ป.)."
อ่านแล้วรู้สึกเหมือนกันมั๊ย… แอบงงอ่ะ
ตกลงแล้วที่เราเข้าใจเนี่ย นิทานคือเรื่องเล่าเฉยๆใช่มะ แค่นั้นจริงๆหรือจะคิดใหม่ๆสดๆก็เป็นนิทานได้…อย่างนั้นหรือ?
แบบนี้ มันจะต่างกับการ์ตูนยังไงหล่ะนั่น เพราะการ์ตูนก็เป็นเรื่องเล่าแบบนึงเช่นกัน เพียงแต่เล่าผ่านกระดาษเท่านั้นเอง
ตามความเห็นส่วนตัวแล้วคิดว่า "นิทาน น่าจะหมายถึง เรื่องแต่งที่ใช้เล่าสืบทอดกันมาโดยมักจะมีคติสอนใจสรุปไว้ท้ายเรื่อง" อย่างเช่นเรื่อง เด็กเลี้ยงแกะ หมาป่ากับลูกหมูสามพี่น้อง เสื้อใหม่ของพระราชา เป็นต้น ที่บอกว่า "ถ้าคิดใหม่ๆสดๆก็เป็นนิทานได้อย่างนั้นหรอ" ก็ขอตอบเองว่า "น่าจะได้" เพราะลองคิดโดยอาศัยตรรกะส่วนตัวแล้วว่านิทานทุกเรื่องมันก็ย่อมมีการถูกแต่งถูกเล่าทั้งนั้น ถึงแม้ว่าจะใหม่สดจากเตาแค่ไหนแต่ถ้ามีความเป็นนิทานครบครันมากพอก็น่าจะใช้คำว่านิทาน
กร้อมแกร้มไปได้ (พูดแล้วชวนให้นึกไปถึงตอนดูเจ้าขุนทองตอนเด็กๆ ไม่รู้ว่าเนื้อหารายการช่วงนิทานสอนใจนั้นมีเรื่องที่คนทำรายการแต่งเองบ้างรึปล่าว)
ส่วนที่ว่าความเป็นนิทานที่ครบครันเป็นอย่างไรนั้นคงต้องเล่ากันยาว แล้วตัวข้าพเจ้าเองก็ไม่สันทัดมากพอเสียด้วย เอาเป็นว่าอย่างน้อยต้องเป็นเรื่องเล่าที่มีความสนุกสนานแฟนตาซีและสาระอย่างลงตัว ซึ่งไอ่เรื่องความมีสาระที่อยู่ในความสนุกอย่างลงตัวนั้นเองที่น่าจะเป็นตัวแยกหมวดหมู่ของนิทานออกจากเรื่องเล่าอย่างอื่น โดยเฉพาะจากนิยายกับการ์ตูนทั่วๆไป จากประสบการณ์ที่อ่านการ์ตูนมาตั้งแต่สูงเท่าคอแม่จนตอนนี้แม่สูงแค่อกทำให้พอกล้าพูดได้ว่าการ์ตูนส่วนใหญ่นั้นเอาความสนุกแฟนตาซีเข้าว่ามากกว่าจะแฝงสาระจริงๆ โดยเฉพาะการ์ตูนแนวเอาใจวัยโจ๋ เช่น Hayate, Keroro, Lucky star, Chi’s sweet home, School rumble, คุโรไมตี้ เป็นต้น หรือจะการ์ตูนเด็กจากช่องเก้าเช่น Dragonball, Sailor-moon, Saint-Seiya, Pokemon, Digimon เป็นต้น หรือแม้แต่การ์ตูนจาก Walt’s Disney หลายๆเรื่องเช่น Cinderella Snow-white ซึ่งการ์ตูนเหล่านี้ถ้าจะเอาสาระกันจริงๆก็คงต้องนั่งดูกันแบบกึ่งจับผิดเลยทีเดียวเพราะส่วนใหญ่คงดูเอาเพลินเสียมากกว่า
อย่างการ์ตูนเรื่อง Totoro จาก Ghibli Studio ซึ่งมีเนื้อหาหลักเกี่ยวข้องกับเด็กและสัตว์ในตำนานพื้นบ้านของญี่ปุ่นทำให้มีความรู้สึกคล้ายๆจะเป็นนิทานเหมือนกัน แต่ถ้าดูแล้วคิดดีๆก็จะรู้ว่าเป็นการ์ตูนสั้นสำหรับเด็กมากกว่าเพราะสาระในเรื่องนี้ก็ดูจะแฝงไว้ลึกมากกว่าจะให้เด็กค้นหาซึ่งก็ style ของ Studio นี้เหมือนกันคือดูมีเนื้อหาสาระหนักไปหน่อยเลยท่าจะเหมาะกับผู้ใหญ่มากกว่าเด็ก
สรุปแล้วการ์ตูนก็คือการ์ตูนที่ไม่ใช่นิทานจากจะบอกว่าเป็นการ์ตูนที่เขียนมาจากเค้าโครงของนิทานเท่านั้น จะว่าไปเรื่องนี้ถ้าจะให้ว่ากันต่อก็คงยาว คงเขียนได้อีกหลายตอนจนเบื่อไปข้างหนึ่ง ถ้ายังอยากฟัง idea อื่นอีกจริงๆล่ะก็ มานั่งคุยกันดีกว่า อิอิ
ปล ใครหาสาระจากการ์ตูนตัวอย่างได้อย่าลืมมาปันให้ฟังบ้างนะ โดยเฉพาะเรื่อง คุโรไมตี้